Différences
Ci-dessous, les différences entre deux révisions de la page.
Prochaine révision | Révision précédente | ||
ressources:corse:lire:cuppulata [28/01/2015 11:12] – créée sandrag | ressources:corse:lire:cuppulata [24/11/2022 05:34] (Version actuelle) – modification externe 127.0.0.1 | ||
---|---|---|---|
Ligne 1: | Ligne 1: | ||
+ | ====== A cuppulata ====== | ||
+ | |||
+ | |||
+ | //A cuppulata terrania detta cuppulata hermann hè affaccata chì hè un milione d’anni. Sta cuppulata si nutrisce d’erbigliule, | ||
+ | A timperatura interna di a cuppulata dipende di a timperatura di u fora. Ghjè cusì ch’ella si pò vede pigliendu si un bagnu di sole per cattà ne u calore. In Francia, si pò truvà sta cuppulata in u massivu di i Mori (in u Var) è in Corsica. A cuppulata pò campà 100 anni. Ci vole à sapè ch’ella hè l’ultima cuppulata terrania francese.// | ||
+ | |||
+ | |||
+ | **Femina o masciu ?** | ||
+ | |||
+ | U sessu di a cuppulata si determineghja à l’ingiru di i 5 anni. | ||
+ | U maschju hè più chjucu (17 centimetri). Hà a coda duie volte più longa chè quella di a femina. Hè dinù più gattivu : si batte quand’ellu infatta un altru maschju. | ||
+ | I maschji si ponu ripruduce ver’di 12 anni è e femine ver’di 14 anni. | ||
+ | |||
+ | |||
+ | **Tutti i ghjorni…** | ||
+ | |||
+ | I nemichi di a cuppulata giovana sò parechji : e volpe, i cani, i topi, e bellule, e curnachje, i cignali... Ma u peghju hè u focu. | ||
+ | A cuppulata hermann và per sparì. Hè prutetta. Hè propiu pruibita di vende la o puru d’avè la in casa. Si ne face l’allevu par prutege a spezia è turnà à pupulà certi rughjoni da induv’ella era smarrita. E cuppulate corse ponu misurà sinu à 30 centimetri è pisà sinu à 5 chilò. | ||
+ | |||
+ | |||
+ | **Nascita** | ||
+ | |||
+ | L’accuppiamentu si face di marzu dopu à una parata nuzziale. U maschju gira in tondu à a femina, li fraia e zampe di daretu è a impedisce d’avanzà. Tandu li colla addossu mughjendu. | ||
+ | 90 ghjorni dopu à a fecundazione, | ||
+ | A cuppulata si pò ripruduce sinu à a so morte. | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | ==== Vera o nò ? ==== | ||
+ | |||
+ | A cuppulata terrania hè una spezia prutetta. Vole si dì, per indettu, chì ùn a ti poi micca purtà in casa toia. | ||
+ | |||
+ | vera | ||
+ | |||
+ | **A sai ?** | ||
+ | |||
+ | A cuppulata iberna da nuvembre à e fine di ferragju. S’intana sottu à una vintina di centimetri di tarra o sottu à u pattume. Ma si disceta è esce s’ella cresce a timperatura. U più ch’ella hè attiva hè da u mese di maghju à quellu d’aostu. | ||
+ | |||
+ | Vucabulariu | ||
+ | |||
+ | * Cattà : capter | ||
+ | * Sessu : sexe | ||
+ | * S’intana : elle s’enterre | ||
+ | * Si disceta : elle se réveille | ||
+ | * Li fraia : il lui mord.. | ||
+ | |||
+ | \\ | ||
+ | \\ | ||
+ | source : http:// |